Khi bắt đầu học bất kỳ nhạc cụ nào thì đều cần hiểu và nắm vững được các nốt nhạc thể hiện trên đàn. Với đàn piano cũng vậy, tuy nhiên vì đàn piano có khá nhiều phím nên để học và thành thạo nốt nhạc là điều không dễ dàng nhất là với những người mới học. Vậy có cách đọc nốt nhạc piano nào đơn giản, hiệu quả dành cho những người mới học? Nhạc Cụ Thiên Phúc sẽ hướng dẫn cụ thể cách đọc cho người chơi piano thông qua nội dung dưới đây.
Các ký hiệu nốt nhạc trong bản nhạc
Trong âm nhạc, tất cả các bản nhạc đều được xây dựng lên từ 7 nốt nhạc gồm Đồ – Rê – Mi – Fa – Sol – La – Si. Để học bài hát thì bạn có thể không cần nắm rõ các nốt nhạc nhưng để chơi được nhạc cụ âm nhạc thì bạn bắt buộc phải thuộc 7 nốt nhạc này. Bạn hãy đọc 7 nốt nhạc theo thứ tự đúng và ngược lại. Sau khi đã đọc thuộc lòng thì bạn tiếp tục thay đổi nốt nhạc đầu tiên và đọc tiếp tới khi nào bạn đã nằm lòng hết tất cả các nốt và thứ tự của chúng.
Ví dụ:
Bạn đọc 7 nốt nhạc theo tứ tự: Đồ – Rê – Mi – Fa – Sol – La – Si.
Sau đó đọc ngược lại: Si – La – Sol – Fa – Mi – Rê – Đồ.
Tiếp theo thay đổi nốt nhạc đầu tiên: Rê – Mi – Fa – Sol – La – Si – Đô – Rê; Mi – Fa – Sol – La – Si – Đô – Rê – Mi,…
Để đạt hiệu quả tốt nhất và giúp việc học đàn piano diễn ra nhanh chóng hơn thì bạn nên tập học nốt trực tiếp trên phím đàn. Bạn cũng nên lắng nghe âm thanh phát ra để xác định độ cao, thấp, trầm, bổng của mỗi nốt nhạc.
Cách đọc nốt nhạc piano
Sau khi đã học thuộc thứ tự các nốt nhạc thì tiếp theo bạn nên thực hành đọc nốt trên đàn piano theo các cách sau:
Tìm hiểu cấu tạo bản nhạc
Khác với các bản nhạc thông thường chỉ có 1 dòng thì các bản nhạc chơi với đàn piano sẽ có 2 dòng. Mỗi dòng sẽ dành riêng cho mỗi bàn tay. Cụ thể:
Dòng trên (khóa Sol): Thể hiện các nốt nhạc cơ bản mà tay phải sẽ chơi.
Dòng dưới (khóa Fa): Thể hiện các nốt nhạc cơ bản mà tay trái sẽ chơi.
Sở dĩ bản nhạc piano có 2 dòng vì: Đàn piano có âm vực rất rộng thể hiện được rất nhiều biểu cảm, trạng thái, thanh âm của bài hát. Âm vực của đàn có thể bao quát hết tất cả âm vực các loại nhạc cụ khác. Do vậy mà việc sở hữu 2 dòng sẽ giúp việc thể hiện âm vực được hoàn thiện hơn. Dòng trên (khóa Sol) sẽ thể hiện các nốt nhạc có âm vực cao, còn dòng dưới (khóa Fa) sẽ thể hiện các nốt nhạc có âm vực trầm hơn.
Đọc các nốt trên khóa Sol và Fa
Vì bản nhạc có 2 dòng nên bạn cần đọc và nắm được các nốt nhạc trên mỗi khóa.
Đọc nốt nhạc trên khóa Sol
Khi đọc đến nốt nào thì bạn nên đàn nốt đó, vừa cảm nhận âm vực của nốt vừa dễ nhớ. Bạn nên ghi nhớ tên của 5 nốt nhạc trên dòng kẻ Mi – Sol – Si – Rê – Fa hoặc 5 nốt nhạc nằm trên khe Rê – Fa – La – Đô – Mi. Bạn hãy luyện tập chăm chỉ đến khi nào chỉ nhìn vào nốt nhạc là biết nó nằm tại vị trí nào trên đàn hoặc nhìn phím đàn là biết nốt đó là nốt gì.
Đọc nốt nhạc trên khóa Fa
Các nốt nhạc trên khóa Fa được quy ước là sẽ dịch chuyển lên một quãng ba tức là tăng thêm 2 nốt nữa. Hiểu đơn giản là nốt thực tế khi chơi đàn sẽ được dịch chuyển lên trên một dòng kẻ. Ví dụ: Nếu nốt thực tế trên bản nhạc là nốt Si thì trên đàn piano tại khóa Fa nốt đó là nốt Rê.
Bạn cần hiểu rõ về các nốt nhạc cũng như việc dịch chuyển nốt một quãng ba sẽ là nốt nào. Khi đã thành thục thì tay trái sẽ chơi tốt được các nốt đó trên đàn.
Bạn cũng có thể áp dụng mẹo học nốt nhạc khóa Fa dựa trên nốt trên khóa Sol. Nghĩa là bạn phải thành thục các nốt nhạc trên khóa Sol sau đó dịch chuyển các nốt đó lên 2 nốt thì đó chính là nốt nằm trên khóa Fa. Ví dụ: Tại vị trí dòng kẻ đầu tiên trên khóa Sol là nốt Mi thì tương ứng trên khóa Fa nốt nằm tại vị trí đó là nốt Sol.
Đọc nốt nhạc piano bằng hai tay
Đây là cách học nhạc lý piano cơ bản và phổ biến nhất. Cách này thích hợp với những người có nhiều thời gian để đọc bản nhạc như trẻ em. Còn đối với những người không có nhiều thời gian thì khá khó khăn vì khi đọc bản nhạc khóa Fa cần phải dịch nốt, điều này sẽ rất mất thời gian, máy móc và rập khuôn.
Vì đàn piano có rất nhiều nốt nhạc nằm tài nhiều vị trí với âm vực khác nhau nên thời gian đầu học đàn sẽ khá khó khăn, dễ bị nhầm lẫn. Tuy nhiên nếu chăm chỉ luyện tập và chú ý sửa chữa những lỗi sai thì bạn sẽ nhanh chóng thực hành tốt việc đọc nốt nhạc. Để tăng hiệu quả đọc nốt nhạc bằng hai tay thì bạn nên tham gia vào các khóa học đàn piano để được các giáo viên hướng dẫn, chỉ bảo và sửa lỗi.
Thoạt nhìn việc đọc nốt trên đàn piano là khá khó khăn nhưng một khi đã thành thục thì việc học đàn sẽ rất dễ dàng. Việc của bạn là chăm chỉ luyện tập mỗi ngày và thường xuyên thử sức với những bản nhạc.
Cách đọc hợp âm piano cơ bản
Ngoài việc học các nốt đơn trên đàn piano thì việc đọc và học thuộc các hợp âm cũng là điều cần thiết. Hợp âm được tạo thành bởi 3 hoặc nhiều nốt nhạc cùng vang lên một lúc. Thông thường hiện nay hợp âm đàn piano được xây dựng từ 2 đến 3 quãng. Nốt nhạc làm nền được gọi là nốt chủ âm, các nốt khác được gọi theo tên của quãng hợp thành với nốt chủ âm.
Hợp âm đàn piano bao gồm các mẫu cơ bản sau:
Hợp âm trưởng (kí hiệu bằng 1 chữ cái in hoa)
C (Đô trưởng): Đô – Mi – Sol
D (Rê trưởng): Rê – Fa# – La
E (Mi trưởng): Mi – Sol# – Si
F (Fa trưởng): Fa – La – Đô
G (Sol trưởng): Sol – Si – Rê
A (La trưởng): La – Đô# – Mi
B (Si trưởng): Si – Rê# – Fa#
Hợp âm thứ (kí hiệu bằng 1 chữ cái in hoa kèm theo chữ “m” phía sau)
Cm (Đô thứ): Đô – Mi (b) – Sol
Dm (Rê thứ): Rê – Fa – La
Em (Mi thứ): Mi – Sol – Si
Fm (Fa thứ): Fa – La(b) – Đô
Gm (Sol thứ): Sol – Si(b) – Rê
Am (La thứ): La – Đô – Mi
Bm (Si thứ): Si – Rê – Fa#
Quy tắc: Bắt đầu từ hợp âm trưởng/thứ thăng thì tất cả các nốt lên ½ cung sẽ trở thành hợp âm thăng, còn khi các nốt xuống ½ cung thì sẽ trở thành âm giáng. Bạn cần nắm rõ các hợp âm để khi chơi nhạc âm thanh tạo ra sẽ sống động và chân thực hơn.
Mẹo học cách sử dụng đàn piano bằng hai tay
Để sử dụng đàn piano thành thạo bằng hai tay thì bạn có thể áp dụng các mẹo sau:
Cải thiện kỹ năng đọc nốt nhạc
Như đã nói để chơi được đàn piano thì việc đọc được các nốt nhạc là điều rất quan trọng. Bạn không những phải đọc thành thạo các nốt nhạc tại mọi vị trí mà còn phải phân biệt được âm vực của các nốt nhạc đó. Để cải thiện kỹ năng đọc nốt nhạc thì cách tốt nhất là bạn vừa sử dụng đàn vừa tập nhớ nốt, không nên nóng vội mà thử đàn bản nhạc mà hãy đi từng bước. Nóng vội vừa khiến việc học đàn khó khăn hơn vừa khiến bạn nhanh nản lòng thoái chí. Vì vậy hãy cứ kiên nhẫn học từng nốt nhạc và phân biệt từng quãng, từng hợp âm, từng âm vực của các nốt trên mỗi phím đàn piano.
Thực hành nhuần nhuyễn bằng một tay sau đó mới sử dụng hai tay
Để chơi tốt bằng hai tay thì đầu tiên bạn cần chơi tốt từng tay một, do vậy khi mới chơi đàn bạn nên học thuộc một bản nhạc sau đó thực hành nhuần nhuyễn bằng mỗi bàn tay. Khi nào đã chắc chắn thuộc và nhuần nhuyễn thì hãy thử đàn bằng hai tay.
Bạn không nên tạo áp lực bắt buộc phải đàn được bằng hai tay mà nên kiên nhẫn tập từng tay một. Bên cạnh đó, bạn cũng nên xây dựng cho mình một không gian thoải mái và một tâm hồn rộng mở để cảm nhận âm thanh của từng nốt nhạc, điều này sẽ giúp bạn tiến bộ nhanh hơn trên con đường học và đàn piano.
Để chơi được đàn piano thì bạn bắt buộc phải nắm được cách đọc nốt nhạc piano sau đó từ từ luyện tập thật nhuần nhuyễn. Bên cạnh đó việc lựa chọn, sở hữu và học tập trên một cây đàn tốt, chất lượng có âm chuẩn cũng là điều rất cần thiết. Để lựa chọn được cây đàn piano tốt thì bạn hãy ghé thăm Nhạc Cụ Thiên Phúc hoặc truy cập vào website: https://nhaccuthienphuc.com/. Nhạc Cụ Thiên Phúc cam kết đem đến các sản phẩm đàn piano chất lượng, chính hãng với giá cả phải chăng. Chúc bạn lựa chọn được một cây đàn tri kỷ phù hợp tại Nhạc Cụ Thiên Phúc nhé!